Enemigos públicos

A película conta a historia de Jonh Dillinger, un famoso atracador de bancos no Chicago dos anos 30. Dirixida por Michel Mann e protagonizada por Johnny Deep e Christian Bale, o film non só nos presenta un minucioso retrato sobre o apoxeo e decadencia de Dillinger, senón que ademais nos ofrece unha cuidada representación da variopinta sociedade americana da postdepresión económica e dos seus vicios, combinado cun trasfondo histórico marcado pola inicio da creación dunha entidade interestatal estructurada que fixera fronte ao crime organizado, o FBI. Ata a aparición da ola de crimes dos anos 30, provocada pola gran depresión do 29, e de famosos criminais coma Dillinger, a loita contra o crime estaba descentralizada e as competencias repartidas entre as diferentes oficinas de cada estado. Como guinda, ofrécenos unha visión sobre o ocaso da esplendorosa época dos célebres atracos a bancos, da evolución do crime ante esta decadencia e da incorporación da razón e de métodos máis científicos por parte da policía para a detención dos criminais.

A valoración da película desde un punto de vista técnico é impecable, como ocorre na maioría de películas de Michael Mann. A súa excelente dirección, na que combina con gran habilidade o uso (non abuso) de planos curtos con outros máis descriptivos, resulta tremendamente acertada. Os planos curtos contribuen a que, os máis que aceptables diálogos entre os protagonistas, gañen en intensidade, favorecendo unha percepción máis detallada das súas reaccións e emocións, através das que realmente se conta a historia, namentres que o resto contruen o escenario perfecto para desenrolar a trama.

O duelo interpretativo que a priori se plantexa entre Johnny Deep e Christan Bale queda descafeinado, dende o principio, ante a inevitable relevancia que cobra o papel interpretado por Johnny, protagonista absoluto do film, refrendado ademais pola vanalidade da persoaxe interpretada por un correcto Christian Bale, un prometedor detective do FBI. Sen dúbida, moi meritoria a actuación de Johnny Deep, como Jonh Dillinger, moi alonxado dos seus típicos papeles de excéntrico ou de pirata afeminado.


Dos restantes aspectos técnicos destacar a súa coidada fotografía e escenografía (incluindo decorados, vestuario, ambientación...), que representan, con gran afecto polo detalle, a cidade de Chicago da época e as restantes localizacións que formaron parte da historia de Dillinger nesa etapa da súa vida. Predominan os planos e ambientes escuros, sombríos e, en moitas fases, ata difuminados que contribuen a crear unha fermosa atmósfera "gangsteriana" para o espectador. A banda sonora entremistura as clásicas melodías que por entón sonaba nos clubes americanos, con predominio do jazz e do blues, que nos translada dun xeito suave e case despreocupado a eses meláncolicos lugares nesa apaixoante época, con temas máis rítmicos nas escenas de acción que se aproximan, en maior medida, a música propia das pelis de gangsters e que, de inmediato, nos arranca un malicioso sorriso (a todos no fondo nos gustaría haber sido algún desos gangsters que saen nas películas).

O mellor da película, aparte da súa sobriedade dende un punto de vista visual e técnico, son aqueles instantes onde o trasfondo perde importancia e cobra relevancia a historia, cando dous persoaxes (en xeral) manteñen un interesante duelo verbal ou unha conversación que ambos saben que será a derradeira ou incluso nos interrogatorios, onde a música desaparece e só queda o diálogo, os planos curtos que nos aproximan á faciana, aos xestos, ás expresións dos individuos, transmitíndonos medo, sufrimento ou compasión. Nestos instantes aparece esa agradable sensación de que os actores son realmente as persoas que viviron esa historia. Excepcionais son as escenas do cárcere no único encontro entre Dillinger e Purvis (C. Bale) e as esceas do cine en Chicago. Reseñables son, tamén, as esceas dos múltiples tiroteos que acontecen ao largo do film, rodadas con gran esmero e de xeito minucioso, non exentas dunha adecuada dose de acción, para o deleite do espectador.

Como aspectos negativos da película gustaríame destacar a súa frialdade, semellando que Michael Mann centra tódolos seus esforzos en transladarnos, con gran detalle e fidelidade, a historia de John Dillenger, pero obviando os sentimentos que acompañaron a éste ao largo dela. Este rasgo aparece habitualmente na filmografía de Mann, con títulos como Ali ou Collateral. Destacar que este apunte se está facendo dende un punto de vista global, posto que eu prefiro este tipo de películas, nas que apenas se presentan as emocións dos protagonistas e nas que non se profundiza nas persoaxes nin nas súas intrincadas relacións, que películas excesivamente emocionales e, seguramente, moi edulcoradas. O problema desto é que, ao saír do cine, tes a impresión de que esta película xa a viches centos de veces, a historia dun criminal famoso, entreñable, perseguido por un tenaz policía, non deixa de ser un argumento moi manido no cine hollywodiense polo que, para convertirse nunha gran película, debe ofrecer algo máis ao espectador. Por eso, esta película quédase nunha boa película, cun bo guión e técnicamente moi coidada, pero ....

Finalmente, o papel do detective Melvin Purvis está desaproveitado por completo, resultando prescindible a presenza dun actorazo como Christian Bale para tan trivial papel, claramente está infravalorado. A película convértese por momentos nunha exaltación da figura de Dillinger, un criminal que cometeu numerosos asesinatos e que na película aparece como un galán con complexo de Robin Hood que se entremistura coa flor e nata da alta sociedade de Chicago sen que estos se den conta. E mellor non falar da fuga do cárcel de mínima seguridade ... semella máis á parodia dunha fuga de calquera outra película.